De relatie tussen beide concurrenten bevindt zich sinds december onder het vriespunt. Toen betichtte Nikon ASML van inbreuk op vijf patenten die in Japanse handen zouden zijn. De klacht werd ingediend bij de International Trade Commission (ITC) in Washington over deze vindingen. Nikon eiste een verbod op de verdere invoer door ASML van bepaalde soorten machines en financiële genoegdoening voor de schending van haar patenten.

ASML stelt nu dat Nikon juist octrooirechten van ASML schendt. Verder zou Nikon twee patenten op onrechtmatige wijze bij het Amerikaanse patentbureau hebben verkregen, aldus ASML. En de beschuldigingen van inbreuk op andere patenten van Nikon zijn volgens het bedrijf nergens op gebaseerd.

,,Zij hebben ons als eerste aangevallen'', zo verdedigt een zegsman de harde toon van ASML. ,,Gebruikelijk in onze industrie is dat je bij mogelijke inbreuken op een patent een briefje schrijft naar het betrokken bedrijf met het verzoek om een reactie. Zo worden een heleboel potentiële conflicten voorkomen. Nikon echter diende out of the blue direct een klacht in.''

Los van de inbreuk op de patenten beschuldigt ASML het Japanse bedrijf ook van het afschermen van de Amerikaanse markt. Op welke wijze die afscherming zou gebeuren, wil ASML niet zeggen. ,,Maar wij hebben voldoende aanwijzingen om deze claim hard te kunnen maken'', aldus de woordvoerder. ,,Door de markt in hun eigen belang af te schermen van concurrentie schendt Nikon de belangen van chipproducenten, hun toeleveranciers en de klanten.''

De markt voor geavanceerde, zogeheten lithografische, chipmachines wordt beheerst door drie bedrijven. Behalve het Veldhovense ASML, een voormalige dochter van Philips, zijn ook Nikon en het eveneens Japanse Canon op deze markt actief. Over het waarom van Nikons actie laat ASML geen onduidelijkheid bestaan. ,,Zij verliezen al langere tijd marktaandeel en ook in technologisch opzicht komen zij op achterstand te liggen. Dit proberen ze via rechtszaken te compenseren.'' De markt voor lithografische chipmachines, waar bedrijven als Intel, Philips en AMD de kopers zijn, is circa 5 miljard euro groot.

ASML probeert al jaren toegang te krijgen tot de Japanse markt, de enige regio waar het bedrijf niet tot de grote spelers behoort. Inmiddels beschikt het bedrijf over een paar klanten in Japan en heeft het een opleidingsruimte geopend, ,,als signaal voor de markt''. ASML wil niet ingaan op de vraag of Canon en Nikon hun thuismarkt gezamenlijk afschermen.

Nikon was vanochtend niet bereikbaar voor een reactie.